منظور از اطفا حریق چیست؟ ( آشنایی با سیستم اطفا حریق دستی + اتوماتیک )
آتش سوزی و خسارات جانی و مالی آن، همیشه در کمین انسان های بی دقت است. گاهی، جبران این خسارت ها به هیچ وجه ممکن نیست. به خصوص جان انسان که دیگر قابل برگشت نیست. اطفا حریق از سیستم های بسیار پر کاربرد در ساختمان های مسکونی و غیر مسکونی است که دست کم میتواند از وقوع فجایع بزرگتر، جلوگیری کند.
خاموش کردن و مهار حریق، روش های مختلفی دارد که به کار بردن آنها برای خاموش کردن آتش، نیاز بوده و یک مهارت به حساب می‌آید. وقتی در یک مجتمع مسکونی، خانه یا حتی اداره و هر جای دیگر، سیستم اطفا حریق خوب و کارآمدی نصب گردد، مطمئنا میتواند خیلی زود اعلام خطر کرده و اقدامات اولیه یا حتی پیشگیرانه را انجام دهد. اگر دوست دارید بدانید که اطفا حریق چیست و یا هنوز نمی‌دانید که سیستم اطفا حریق چیست و چگونه کار می‌کند، حتما با ما همراه باشید.
سیستم اطفا حریق چیست؟
در گذشته، اگر در یک ساختمان و مجموعه، آتش سوزی رخ میداد و یا به خاطر حواس پرتی افراد ساکن در خانه، حادثه ای رخ میداد، راهی جز تماس با آتش نشانی و تلاش برای خاموش کردن آتش وجود نداشت. اما امروزه از سیستم های تقریبا هوشمند در این زمینه استفاده میشود که به گرما، دود و گازهای مختلف در فضا، حساسیت دارد و به محض اینکه سنسورهای آنها تحریک شوند، شروع به پاشش آب میکنند. حتی برخی از آنها آلارم های مخصوصی را روی گوشی تلفن همراه و یا آتش نشانی ارسال میکنند. این کار میتواند از بزرگتر شدن و وسعت حریق جلوگیری کند. گاهی نیز میتواند پیش از روشن شدن آتش یا انفجار، وارد عمل شده و موفق عمل کند.
استفاده از سیستم اطفا حریق در تمامی ساختمان ها و بناهایی که ساخته می‌شوند، یک امر لازم و اجباری است و در صورتی که برای نصب و راه اندازی آن، اقدامی نشود، پایان کار شهرداری صادر نمی‌گردد (اگر در رابطه با جریمه نگرفتن پایان کار اطلاعی ندارید، مقاله دیگر ما را بخوانید).
سیستم هوشمند مهار حریق ممکن است تحت یک کنترل پنل بیرونی باشد و یا به شکل خودکار عمل کند. در نوع خودکار، باید حسگرهای مختلفی در سراسر ساختمان و یا خانه نصب شده باشد تا به محض پخش شدن دود یا ایجاد گرمای بیش از حد، سنسور عمل کند. این سیستم میتواند بیشترین محافظت را از جان و مال افراد در مقابل آتش فراهم کند.
به غیر از سیستم اطفا آتش به شکلی که توضیح داده شد، نوع دیگری از سیستم خاموش کردن آتش وجود دارد که رایج ترین نوع می‌باشد. کپسول آتش نشانی و ضد حریق، که برای آتش سوزی های کوچک و قابل مهار استفاده می‌شوند که برای استفاده کردن از این سیستم نیاز به مهارت یا تخصص خاصی وجود ندارد. (همچنین در رابطه با روش استفاده از کپسول آتش نشانی میتوانید در مقاله دیگر ما اطلاعاتی کاربردی کسب کنید.)
تجهیزات و وسایلی که در تشکیل سیستم اطفا حریق به کار می‌رود، به نسبت کپسول های آتش نشانی، کارایی بالاتری دارند. لذا بهتر است از این نوع سیستم در ساختمان ها به کار گرفته شود. این سیستم اگر از نوع خودکار باشد، حتی شب هنگام و زمانی که ساکنان خانه یا ساختمان در خواب هستند، عمل کرده و جان عده ای را به راحتی نجات دهد اما در صورتی که از کپسول استفاده شود، نیاز به هوشیاری و بیداری دارد تا شخص بتواند کپسول را استفاده کند.
امروزه می‌توان با استفاده از سیستم های اطفا آتش و مهار حریق، به راحتی جان و مال افراد را تا حد زیادی نجات داد و جایگزین مناسبی برای سیستم های مه آب هستند. البته برای پیشگیری از پخش آتش در زمان آتش سوزی بسیار مهم است که از پوشش های ضد حریق استفاده نمایید برای استعلام قیمت پوشش ضد حریق اسکلت فلزی میتوانید با کارشناسان ما تماس بگیرید.
روش های اطفا حریق
در مقاله احتراق چیست اشاره کردیم که حریق در ساختمان مسکونی یا خانه و مغازه و هر جای دیگر، نیازمند مواد سوختنی، اکسیژن و گرما می‌باشد. در واقع اگر یکی از این 3 مورد در کار نباشد و حذف شود، آتش خاموش میشود. سیستم‌های اطفا آتش برای همین موضوع ایجاد شده‌اند. در این سیستم ها می‌توان با ایجاد آلارم و گاهی نیز پاشیدن مواد خاص در محیط، آتش را تا حدودی خفه یا سرد کرد.
معمولا اطفا به روش های مختلفی صورت می‌گیرد که ما 4 روش اصلی اطفا را برای شما شرح می‌دهیم تا ببینید اطفا حریق چیست و چگونه می‌توان به راحتی یک آتش را خاموش کرد تا از بروز فاجعه جلوگیری شود.
4 روش اصلی اطفا
- Cooling یا سرد کردن آتش
- Smothering یا خفه کردن آتش
- Starvation یا قطع سوخت رسانی به آتش
- Interrupting the Combustion Process یا ایجاد وقفه در فرآیند سوختن و آتش
در روش کولینگ یا خنک سازی مواد آتش زا، می‌توان از طریق استفاده از آب و مواد خنک کننده، آتش را خنک کرد تا بخار کافی برای سوختن ایجاد نشود. در این صورت می‌توان به راحتی آتش را مهار کرد. اما باید توجه کرد که خاموش کردن آتشی که دلیل آن روغن و مواد چرب شیمیایی است، میتواند ماجرا را بدتر کرده و آتش را شعله ور کند. برای این نوع آتش ها باید روش دیگری برای اطفا استفاده کرد.
در روش خفه سازی آتش، می‌توان با قطع اکسیژن رسانی به آتش، آن را خفه کرد. این کار جلوی رسیدن هوا و اکسیژن تازه را به مواد سوختنی کمتر می‌کند و آتش خاموش میشود. وقتی آتش در محیط افزایش پیدا کند و همه چیز را بسوزاند، دیگر اکسیژنی باقی نخواهد ماند. در نتیجه آتش خاموش میشود. می‌توان از گاز بی اثر مانند co2 برای این کار استفاده کرد.
در روش starvation یا قطع سوخت رسانی به آتش می‌توان هر آنچه که قابل سوختن است و در مسیر سوخته شدن قرار دارد، حذف کرد تا از سوختن مابقی، جلوگیری شود. مثلا در یک جنگل می‌توان با قطع درختان جلوتر از آتش، مسیر رسیدن به آتش به مابقی جنگل را قطع کرد.
در روش وقفه در فرآیند سوختن، می توان موادی را روی آتش پاشید که با آتش واکنش دهند و گاز را بی اثر کنند. در نتیجه یک وقفه در سوختن پدید می‌آید. برخی از این مواد مانند مونوآمونیوم فسفات و بی کربنات پتاسیم و… است.
همانطور که گفته شد اطفا حریق و استفاده از سیستم ها هوشمند، روشی موثر است، اما در کنار این موارد محصولاتی نیز وجود دارند که می‌توانند مقاومت سازه را در برابر آتش بالا ببرند و برای جلوگیری از افزایش آتش استفاده می‌شوند، محصولاتی مانند آتش بند که به صورت عایق عمل میکنند، البته محصولات دیگری مانند عایق های حرارتی نیز وجود دارند که به صورت پودری و رنگی ارائه می‌شوند و به سادگی میتوانید جهت خرید عایق حرارتی در انواع مختلف با شماره 02147631000 تماس حاصل فرمایید و با کارشناسان ما در ارتباط باشید.
معرفی انواع سیستم اطفا حریق
مهار آتش با سیستم اطفا، به 2 دسته اصلی تقسیم میشود که هر کدام چند نوع هستند و به معرفی تک تک آنها می‌پردازیم:
- سیستم مهار آتش به صورت دستی
- سیستم مهار آتش به صورت اتوماتیک
سیستم های دستی شامل موارد زیر هستند و برای استفاده از آنها، نیازمند یک شخص می‌باشد تا بتواند از آنها استفاده کند:
- کپسول های آتشنشانی
انواع مختلف در سایزهای مختلف دارند و در آنها انواع ماده های خاموش کننده وجود دارد.
- کپسول های پودری یا خاموش کننده های گازی
این کپسول ها حاوی پودر خاموش کننده بوده و برای آتش های گسترده استفاده می‌شوند. در دو نوع کپسول شیمیایی خشک و شیمیایی تر هستند.
- خاموش کننده های فوم
گاهی پیش می‌آید که حریق مورد نظر به دلیل سوختن مایعات پیش آمده است. در این هنگام باید فوم روی آتش پاشیده شود تا آتش اطفا شود. از این کپسول ها برای همین کار استفاده میشود.
- خاموش کننده co2
این کپسول ها حاوی گاز بی اثر بوده و میتواند آتش سوزی ناشی از برخی از مایعات یا برق را خفه کند.
سیستم مهار آتش به صورت اتوماتیک
— سیستم اطفا حریق اتومات آبی
این سیستم‌ها از آب به عنوان ماده اصلی برای خاموش کردن آتش استفاده میکنند. معمولاً شامل اسپرینکلرها و خطوط آب است که به صورت اتوماتیک در صورت تشخیص دود یا حرارت فعال می‌شوند.
— سیستم اطفا حریق اتومات CO2
این سیستم‌ها با استفاده از دی‌اکسید کربن کار میکنند. CO2، اکسیژن مورد نیاز برای ادامه سوختن آتش را از بین می‌برد و به سرعت آتش را خاموش می‌کند. این سیستم برای استفاده در مکان‌هایی که آسیب ناشی از آب میتواند مشکل‌ساز باشد، ایده‌آل است.
— سیستم اطفا حریق اتومات پودری
این سیستم‌ها از پودرهای خاصی استفاده میکنند که آتش را متوقف میکنند. این پودرها معمولاً برای اطفا حریق‌های کلاس B و C استفاده می‌شوند (مایعات قابل اشتعال و گازها).
— سیستم اطفا حریق اتومات فوم
سیستم‌های فومی با ایجاد یک لایه کف روی سطح سوختنی، اکسیژن را از منبع آتش جدا میکنند و مانع از ادامه سوختن می‌شوند. این سیستم‌ها برای حریق‌های شامل مایعات قابل اشتعال مناسب هستند.
— سیستم اطفا حریق اتومات گازی
این سیستم‌ها از گازهایی مانند اف‌ام۲۰۰ یا اینرت گاز استفاده میکنند که از گسترش آتش جلوگیری میکنند. این سیستم‌ها اغلب در مکان‌هایی که تجهیزات حساس وجود دارد مانند مراکز داده و اتاق‌های سرور استفاده می‌شوند.
در تک تک این روش ها می‌توان جلوی آتش سوزی و پیشرفت آن را به راحتی گرفت. عملکرد آن کاملا هوشمند بوده و به طور اتوماتیک انجام میشود.
استانداردهای لازم برای سیستم اطفا حریق
تا اینجا دانستید که سیستم اطفا حریق چیست و چگونه کار می‌کند. اما در صورتی که استانداردهای نصب و اجرای آن را ندانید، عملا کاری از پیش نبرده اید و این سیستم نمی‌تواند برای شما به درستی عمل کند. برخی از استانداردهای لازم و ضروری برای نصب و استفاده از سیستم خاموش کننده حریق، شامل موارد زیر است:
- در هنگام نصب، نباید سر راه آن وسایل مزاحم قرار داشته باشد.
- بهتر است در فاصله استاندارد از سطح زمین قرار گرفته شود.
- نباید سیلندر مربوط را در زیر نور آفتاب یا برف و سرما قرار داد.
- در محلی باید قرار بگیرد که احتمال آسیب فیزیکی به آن کم باشد.
موارد بسیار زیاد دیگری در مورد استاندارد نیز وجود دارد که باید همگی رعایت شوند. در اینجا چند مورد برای نمونه ذکر شد. پیش از گرفتن تاییدیه آتش نشانی لازم است استانداردهای لازم را در مورد سیستم اطفا حریق در نظر بگیرید.
نتیجه گیری
حادثه هیچ گاه خبر نمی‌کند. آتشسوزی هم از حوادثی است که سالیانه جان و مال بسیاری را تهدید می‌کند. اگر از یک سیستم اطفا به درستی در محیط خانه و ساختمان استفاده شود، آسیب های احتمالی به شدت کاهش می‌یابند. اگر در این زمینه نظر خاصی دارید، میتوانید ما را از نظرات خود، آگاه کنید.
