اسپرینکلر چیست؟ | انواع اسپرینکلر آتش نشانی + نحوه عملکرد آن

اسپرینکلر آتش نشانی چیست؟ چه کارایی می‌تواند داشته باشد؟ این سیستم یکی از لوازم خاموش کردن آتش به شیوه خودکار می‌باشد که توسط سری های آب پاش آب را با فشار هر چه تمام تر در محوطه مدنظر خالی می‌کند. این سیستم ها همواره در سقف ها جایگذاری می‌شوند تا مواد ضد حریق را به آسانی روی آتش توزیع کنند.

این سیستم ها دارای اقسام متنوعی می‌باشند که در بازار موجود هستند. از این ابزار ها معمولا در منازل، محل کار و در مجموع در فضاهایی بکار برده می شود که لوازم حساسی چون لوازم الکتریکی یا الکترونیکی موجود نمی‌باشد. آمار ها حاکی از آن است که اسپرینکلر سبب پیشگیری از ۹۹٪ از آتش سوزی و ایجاد خسارت می‌شود. نصب این سیستم به حدی اثربخش است ‌‌که تقریبا ۳۷٪ از آتش سوزی ها فقط با فعال شدن یک سیستم پاشش آب در همان آغاز کنترل می‌شوند. در این مبحث به نحوه عملکرد این سیستم، انواع و اجزاء آن و… خواهیم پرداخت. تا پایان این مقاله با ما همراه باشید.

اسپرینکلر چیست؟

سیستم اسپرینکلر یک بخش ساده، ولی مهم و کاربردی در سامانه محافظت از ساختمان های اداری، خانگی و تجاری در مقابل آتش سوزی است. این سیستم معمولا در دیوار یا سقف تعبیه می‌شود که دارای یک منبع آب، یک سیستم لوله کشی پخش آب و سر های آب پاش می‌باشد که در سیستم اطفا حریق مورد استفاده قرار می‌گیرد.

زمانی که آتش سوزی شناسایی شد آب به شکل بارانی و به صورت اتوماتیک روی بخش مدنظر خالی می‌شود، اگر چه این پاشش آب به وسیله دود به هیچ وجه فعال نمی‌شود. این سیستم آتش را مهار یا خاموش می‌کند حتی یک سیستم بازشناسی و کنترل آتش سوزی می‌باشد.

این سیستم پرکاربرد و مهم از قرن ۱۹ وجود داشته و به وسیله Hiram Stevens Maxim ابداع شده است. در مجموع عملکرد آن بدین گونه است که آب شهری را با شتاب هر چه بیشتر از لوله ها به سری آب پاش خود خواهد رسانید. این سیستم ها امروزه به صورت وسیعی در سراسر دنیا مورد استفاده قرار می‌گیرند و هر ساله حداکثر ۴۰ میلیون از این سیستم ها تهیه و نصب می‌شوند.

سیستم اسپرینکلر چیست؟

سوالی که ممکن است برای هر کس پیش آید این است که سیستم اسپرینکلر چیست؟ این سیستم ها معمولا به جهت مهار آتش سوزی یا سرکوب آن استفاده می‌شوند. مواقعی که اقتدار آتش نشانان جهت فراهم سازی جریان آب مطلوب برای اطفاء حریق کم است از این سیستم های پاشش آب بهره برده می‌شود. این سیستم پاشش آب طراحی می‌شود تا سبب کم شدن شتاب گرما در آتش و خاموش شدن کامل، پیش از دخالت دستی اطفاء آتش سوزی شوند.

سیستم های اعلام حریق نیز از جمله تجهیزات پرکاربردی هستند که در ساختمان ها مورد استفاده قرار می‌گیرند، جهت آشنایی با انواع سیستم اعلام حریق مقاله دیگر ما را بخوانید.

منظور از لوله کشی اسپرینکلر چیست؟

اسپرینکلر، آبپاشی است که در ساختمان‌ها نصب می‌شود و به سیستم لوله کشی آب شهری متصل است. اسپرینکلر دارای یک حباب شیشه ای حساس به گرما است که در صورت افزایش دما، می‌شکند و آب را از لوله کشی متصل شده به آب شهری، آزاد می‌کند. لوله کشی می‌تواند به سه روش مختلف درختی، حلقوی و شیکه ای انجام شود. که این کار توسط متخصصان این حوزه انجام می‌شود.

نحوه عملکرد اسپرینکلر چگونه است؟

اسپرینکلر به روش های متنوعی کار می کند. ولی اساس کار این سیستم به یک شکل می‌باشد. با بالا رفتن گرما در محیط قرار گیری سیستم، جیوه شکسته شده، آب به طرف آب فشان حرکت کرده و با پاشش آب، آتش سوزی را کنترل می‌کند.

درجه حرارت فعال سازی اسپرینکلر آتش نشانی برای مصارف و ارتفاع های متنوع متفاوت می‌باشد. فراموش نکنید که سیستم های پاشش آب مانند کپسول آتش نشانی آب و گاز در زمان آتش سوزی های الکتریکی، به دلیل هادی بودن آب ناتوان می‌باشند.

این سیستم در قدیم از یک منبع آب، لوله ها و اتصالات، شیر توزیع آب فشان و یک شیشه جیوه جهت بازشناسی گرما برخوردار بوده است که با گذشت زمان با پیشرفت تکنولوژی حسگر و شیر جای آن را گرفتند.

اجزای اسپرینکلر

اسپرینکلر از اجزای متنوعی ایجاد شده است که در ادامه به هر کدام خواهیم پرداخت.

• قاب

به ساختار و پیکره اصلی سیستم پاشش آب قاب گفته می‌شود. سایر اجزا اصلی این سیستم بر روی قاب آن واقع شده اند.

• اتصال حرارتی

یکی از اجزای اسپرینکلر اتصال حرارتی است که همواره از دو گونه حباب شیشه ای یا اتصال زودگذر ایجاد می‌شود. ۲ نقش اساسی چون بازشناسی آتش سوزی و مهار جریان آب را برعهده دارد.

• دفلکتور

یکی از موارد مهم فرق میان اسپرینکلر های متنوع دفلکتور می‌باشد. این قسمت از سیستم به منزله صفحه منحرف کننده جریان آب کار می‌کند. بدین شکل که جریان آب پس از تماس با دفلکتور به قطرات ریز تری تبدیل می شود. این مسئله سبب می شود که شعاع پوشش اسپرینکلر آتش نشانی بزرگتری تولید شود. حتی سبب جذب گرمای هر چه بیشتری می‌شود.

• درپوش

از دیگر اجزای اسپرینکلر می توان به درپوش اشاره نمود. میزان آب خروجی از این سیستم به وسیله منافذی به اسم اوریفیس کنترل می‌شود. به علت اینکه امکان دارد آب از این منافذ چکه کند درپوشی میان منافذ و حسگر حرارتی واقع شده است. موقع وقوع آتش سوزی و با بالا رفتن دما حسگر از بین می رود و به علت فشار آب، درپوش کنار گذاشته شده و آب با توان هر چه بیشتر از آن خارج می‌شود.

شعاع پوشش اسپرینکلر چقدر است؟

بر اساس آمارهای سازمان National Fire Protection Association، استاندارد شعاع پوشش اسپرینکلرها باید حدودا 75 سانتی متر را به شکل یک دایره پوشش دهند.

معرفی انواع اسپرینکلر آتش نشانی

حال که در خصوص اینکه سیستم اسپرینکلر چیست مطالبی را آموختید بهتر است به انواع آن نیز بپردازیم. این سیستم دارای انواع متنوعی است که تمایز آن ها را می‌توان در مدل پاشش آب و ساز و کار فعال سازی مشاهده نمود. انواع اسپرینکلر شامل موارد زیر می‌باشند:

• سیستم پاشش آب

در این سیستم، آب با نیروی هر چه بیشتری از آبپاش ها بیرون می‌آید. در زمان آتش سوزی ناظر کارکرد تقریبا سریع این مدل سیستم خواهیم بود. این آب معمولا با شتاب بسیاری در سیستم لوله کشی این محصول جریان دارد. این سیستم در هر زمان آماده است تا آب را با فشار خیلی زیادی به بیرون هدایت کند.

• سیستم پاشش آب خشک

این سیستم جهت خروج آب معمولا، هوای متراکم داخل اتصالات را بکار می برد. موقعی که سنسور گرمای این سیستم فعال می‌شود، هوای متراکم به بیرون فرستاده می‌شود و بدین صورت، جریان آب حرکت خود را آغاز می‌کند. در این نوع سیستم پاشش آب، لازم است پمپ کمکی بکار برده شود.

• اسپرینکلر سیل

این سیستم همواره در محیطی چون انبار ها، ساختمان های بلند و… بکار برده می‌شود ‌که صدمه سریع حریق یک نگرانی مهم و اساسی است. در این سیستم ها همواره نازل باز است. این سیستم ها به وسیله یک زنگ هشدار فعال سازی می‌شوند که روزنه سبب آزاد شدن آب به بیرون می‌شود.

• سیستم آب پاش هوشمند

یکی از انواع اسپرینکلر، سیستم پاشش آب هوشمند می‌باشد. این سیستم حداکثر از یک فناوری تشخیص استفاده می‌کند. این سیستم بایستی خیلی فوری واکنش نشان دهد، این مدل سیستم امروزه در حال پیشرفت می‌باشد.

در کنار این تجهیزات استفاده از محصولات آتش بند می‌تواند به شما در جلوگیری از آتش سوزی کمک کند.

چه ساختمان هایی نیاز به اسپرینکلر دارند؟

چنانچه بخواهیم به دید انسانی به این موضوع که چه ساختمان هایی به اسپرینکلر نیاز دارند بنگریم، بایستی بیان کرد که کلیه ساختمان ها به این سیستم احتیاج دارند. ولی چنانچه به دید هزینه ها به این مسئله نگاه کنیم بعضی ساختمان ها بیشتر از دیگر ساختمان ها به این پاشش آب نیاز دارند.

آپارتمان های تجاری تک واحد که حداکثر ۵۰۰ متر مربع مساحت دارند، لازم است این سیستم را بکار ببرند. ولی چنانچه دارای ساختمانی هستید که با ساختمان کناری خود یک راه ارتباطی دارد لازم است این دو را یک ساختمان مدنظر گرفت. چنانچه جمع مساحت این دو ساختمان حداکثر ۵۰۰ متر باشد بهتر است یک سیستم اطفاء حریق برای آن در نظر گرفت.

مطابق قانون نصب اسپرینکلر برای ساختمان های اداری که مساحت کل آن ها ۳۰۰ متر مربع و یا بالاتر است به یک سیستم پاشش آب نیازمند می‌باشند. البته فراموش نکنید که چنانچه این محوطه شامل ورودی مشترک است بایستی مساحت کل را در نظر گرفت.

چنانچه دارای ساختمانی تجاری مسکونی هستید که حدود ۳ طبقه از سطح زمین فاصله دارد نصب این سیستم ها حتما الزامی است. چنانچه متراژ کل ساختمان بیشتر از ۳۰۰ متر مربع باشد نصب این نوع پاشش آب ضروری و واجب است. در حقیقت لازم است روی کلیه ساختمان های مسکونی این گونه سیستم ها نصب شود.

نتیجه گیری

در حال حاضر که علم و فناوری جزئی جدایی ناپذیر از هم شده اند و توانسته اند به انسان در اختراع تجهیزات متنوعی کمک کنند، می‌توانیم از این تجهیزات جهت ایجاد ایمنی هر چه بیشتر بهره ببریم. مسلما سیستم اسپرینکلر جز این اختراعات انسان به حساب می‌آیند. زیرا که آتش جز اتفاقاتی بوده که بشر به راحتی قابلیت مهار آن را نداشته است. با ابداع این سیستم کار را برای بشر راحت تر نموده است.

در این مقاله مشاهده کردید ‌که سیستم اسپرینکلر آتش نشانی چیست و نحوه عملکرد آن به چه صورت است. همچنین این سیستم به عنوان یکی از اقسام سیستم های پاشش آب به چه صورت کار می‌کند. همچنین با انواع اسپرینکلر آتش نشانی که شامل تر، خشک، هوشمند و … می‌باشد آشنا شدید.

با مطالعه این مبحث کاربردی و مهم می توانید بهترین نوع سیستم اطفاء حریق را برای خانه ها و اماکن تجاری و اداری انتخاب نمود. بدین وسیله می‌توانید به راحتی از وقوع آتش سوزی در حداقل زمان ممکن از خطرات غیر قابل جبران پیشگیری و ممانعت به عمل آورید.